Grensoverschrijdend gedrag in de sport aanpakken
Als vereniging willen we een veilige en prettige omgeving voor iedereen.
Hier ligt een belangrijke taak voor bestuurders en trainers/coaches. Hoe voorkom je ongewenst gedrag, zoals pesten, discriminatie en seksuele intimidatie? En als het zich voordoet: hoe handel je dan?
Wat is grensoverschrijdend gedrag?
Grensoverschrijdend gedrag in de sport is elke vorm van gedrag of toenadering, in verbale, non-verbale, digitale of fysieke zin, die:
- door de persoon die het ondergaat als gedwongen en/of ongewenst wordt ervaren;
- als doel of gevolg heeft de waardigheid van de persoon aan te tasten;
- plaatsvindt onder omstandigheden die rechtstreeks verband houden met het beoefenen van de sport en waarin de spelregels of reglementen niet voorzien.
Van grensoverschrijdend gedrag is in het bijzonder sprake wanneer een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende, sociaal onveilige of kwetsende situatie wordt gecreëerd. De ervaring van de sporter is daarbij leidend. Dit wil zeggen: zodra een sporter zegt ongewenst gedrag te ervaren, dan moet je deze uiting serieus nemen.
Globaal gezien onderscheiden we een aantal soorten grensoverschrijdend gedrag: pesten, discriminatie, seksuele intimidatie, bedreiging, belediging en mishandeling.
Wat is pestgedrag?
Pesten is niet hetzelfde als plagen. Bij plagen zijn kinderen min of meer aan elkaar gewaagd. Het gebeurt in een veilige sfeer. Pesten is bedreigend en systematisch. Bij pestgedrag voelt een kind zich ongelukkig:
- door de confrontatie met vervelend of agressief gedrag;
- doordat het buitengesloten wordt.
Hoe herken je pesten?
Soms zie je dat kinderen worden uitgescholden, vernederd of fysiek belaagd. Maar vaak is pestgedrag niet zichtbaar. Je ziet dan wel dat een sporter:
- meer teruggetrokken is;
- zich angstig en onzeker gedraagt;
- niet meer enthousiast meedoet in het team of de groep.
Pestgedrag vindt plaats op en rond de sportlocatie of online via social media. Wees je hier als vereniging van bewust.
Wat is discriminatie?
Discriminatie is een vorm van uitsluiting, vijandige bejegening, bedreiging of geweld op basis van herkomst, kleur, ras, godsdienst of seksuele gerichtheid van de ander. Realiseer je als bestuurder dat discriminatie ook bij je eigen vereniging kan voorkomen. Het is niet altijd zichtbaar of een homoseksuele sporter of iemand met een andere huidskleur zich veilig voelt. Maak dit bespreekbaar door aan het begin van het seizoen bij het maken van afspraken expliciet te benoemen dat iedereen welkom is bij de vereniging en treedt op bij ongewenste opmerkingen en grappen.
Discriminatie is een gevoelig onderwerp, maar spreek leden desondanks aan op deze vorm van grensoverschrijdend gedrag. Als iemand niet aangesproken wordt, lijkt het alsof discriminerend gedrag binnen de vereniging acceptabel is. Wat begint met enkele foute grapjes kan uitmonden in een onveilige sfeer waarin mensen niet langer plezierig sporten of niet zichzelf durven zijn.
Wat is seksuele intimidatie?
Seksuele intimidatie komt helaas ook voor binnen sportverenigingen. Denk aan trainers of verzorgers die seksuele toenadering zoeken, bijvoorbeeld bij jeugdsporters of sporters met een verstandelijke handicap. Of denk aan seksueel ongewenst gedrag tussen sporters onderling. Het kan gaan om kleine vormen, om seksueel getinte opmerkingen, maar ook om structureel misbruik. Als het zich voordoet kan het voor de slachtoffers en de sportomgeving ingrijpende gevolgen hebben.
Gedragscode
Op vraag van Boogsport.Vlaanderen hebben we een gedragscode opgemaakt die ieder clublid dient te onderschrijven.
Een gedragscode is een document met richtlijnen waarmee de sportfederatie aan verschillende doelgroepen wil tonen welk gedrag wenselijk is en welk gedrag afgekeurd wordt.
De lichamelijke, psychische, sociale en seksuele integriteit van elk lid van de sportorganisatie staat daarbij centraal. Overtredingen van de gedragscode kunnen door de tuchtraad van Boogsport.Vlaanderen gesanctioneerd worden.
Deze gedragscode dient door ieder lid van de club te worden ondertekend bij inschrijving en te worden bezorgd aan het secretariaat.